Jeśli jesteś freelancerem, pewnie miałeś sytuacje, gdy klient był zachwycony Twoim portfolio i chciał z…
Ile pracuje Polak na etacie?
W Polsce ustawowy tygodniowy czas pracy wynosi 40 godzin. Przerwa wg Kodeksu Pracy powinna wynosić 15 minut dziennie na 8 godzin pracy. Zdarza się, że pracodawca wydłuża ją do 30 minut, przedłużając tym samym godziny pracy o kwadrans.
Znamy również przypadki, w których pracodawca ustala godzinną przerwę nie wydłużając czasu pracy, ale to bardzo rzadki przypadek. Jesteście ciekawi, jak sytuacja wymiaru pracy, urlopów oraz przerw wygląda zagranicą?
CZAS PRACY
W ciągu tygodnia pracownik może przepracować najwyżej 48 godzin, a w ciągu roku ma prawo do co najmniej 4 tygodni wolnego. Takie wartości określiła dyrektywa numer 93/104 (EC) z dnia 23 listopada 1993 roku dotycząca aspektów organizacji pracy dla wszystkich zatrudnionych na terytorium Unii Europejskiej. Z przepisów unijnych wynika jednak pewien zakres swobody w regulowaniu kwestii wymiaru czasu pracy. Dlatego w państwach członkowskich Unii Europejskiej rozwiązania różnią się od siebie.
Portal tvn24 Biś donosi, że Polska jest jednym z krajów Europejskich, gdzie pracuje się najdłużej, tj. średnio 40-42,2 godzin tygodniowo. Podobne wyniki odnotowano w Czechach, Słowacji, Rumunii, Bułgarii, Grecji. Nieco mniej – od 38,6 do 40 godzin – w Portugalii, Słowenii, na Węgrzech i na Łotwie.
Pracownicy Hiszpanii, Francji, Włoch, Finlandii, Estonii, Litwy i Austrii spędzają w pracy średnio od 37 do 38,6 godzin, natomiast jeszcze krócej – 35 do 37 godzin – pracuje się w Wielkiej Brytanii, Szwecji, Szwajcarii, Niemczech i w Belgii. Średnio 30-35 godzin pracują Irlandczycy [źródło]. Ich czas pracy był w ostatnich 30 latach mocno redukowany z 44 godzin tygodniowo.
W Gazecie Wyborczej możemy wyczytać, że to w Holandii pracuje się najkrócej. Portal CNNMoney wyliczył, że Holendrzy pracują średnio 29 godzin tygodniowo, a czterodniowy tydzień pracy jest w kraju niemal standardem. Prawo pracy chroni w tym kraju pracowników tymczasowych, zatrudnianych na krótki okres, a także tych niebędących na pełnym etacie. Do tego wszyscy pracownicy w Holandii mają dostęp do w pełni płatnego urlopu, urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego.
Na drugim miejscu wg CNNMoney znaleźli się Duńczycy z 33 godzinami pracy tygodniowo. System pracy w Danii jest podobny do tego w innych krajach skandynawskich, a pracownicy mają tam prawo do co najmniej pięciu tygodni płatnego urlopu rocznie.
Trzecie miejsce przypadło Norwegii, gdzie tak jak w Danii średni tygodniowy czas pracy to 33 godziny. Norweskie prawo umożliwia pracownikom minimum 21 dni płatnego urlopu w roku, a także pozwala rodzicom z małymi dziećmi do zmniejszania liczby godzin pracy w tygodniu. Ponadto urlop macierzyński może przedłużyć do 43 tygodni z pełnym wynagrodzeniem lub 53 tygodni po obniżonym wynagrodzeniu. [źródło]
Gdyby spojrzeć na temat czasu pracy z perspektywy całego życia prezentowałoby się to troszkę inaczej. Serwis Onet Biznes w maju tego roku opublikował artykuł, w którym autor twierdzi, że w Polsce wcale nie pracuje się tak długo.
Podobno ze statystyk wynika, że znajdujemy się w grupie państw, w których ludzie od ukończenia edukacji do osiągnięcia wieku emerytalnego pracują najkrócej. Zestawienie, które prezentują, opiera się na średniej długości pracy w poszczególnych państwach Europy wyliczonej przez Eurostat.
Średnia długość pracy w różnych krajach Europy
Kraj |
Średnia długość pracy [lata] |
Średnia długość pracy kobiet [lata] |
Średnia długość pracy mężczyzn [lata] |
Islandia |
45,6 |
43,9 |
47,2 |
Szwajcaria |
41,9 |
39,1 |
44,6 |
Szwecja |
40,9 |
39,6 |
42,1 |
Holandia |
39,8 |
37 |
42,4 |
Norwegia |
39,5 |
38,3 |
40,6 |
Polska |
32,2 |
29,6 |
34,7 |
Bułgaria |
32 |
30,7 |
33,2 |
Grecja |
32 |
27,9 |
36 |
Chorwacja |
31 |
28,8 |
33,1 |
Węgry |
30,8 |
28,4 |
33 |
Włochy |
30,3 |
25,4 |
34,9 |
Średni europejski czas pracy przed przejściem na emeryturę to 35,1 lat, co według danych z tabeli nieznacznie przewyższa wartości wyznaczone dla Polski.
Różnice pojawiają się nie tylko w skali makro, ale również mikro. W Australii prawo oficjalnie ustanawia 38-godzinny tydzień pracy, ale mieszkańcy tego kraju pracują średnio 2 godziny krócej. Szwedzi pracują natomiast około 143 godzin mniej w ciągu roku niż Amerykanie [źródło].
Według serwisu informacyjnego indiatimes.com w Meksyku, Arabii Saudyjskiej oraz Pakistanie pracuje się aż 10 h dziennie. Natomiast serwis Forbes.com zestawił roczny czas pracy dla wielu państw na świecie. Polska plasuje się na 6 miejscu wśród podanych państw.
Autor artykułu Niall McCarthy pisze, że Meksykanie pracują do 450 godzin dłużej rocznie niż Amerykanie, zarabiając 1/5 ich płacy. 29% Meksykanów pracuje więcej niż 50 godzin tygodniowo. W Korei Południowej natomiast rząd bardzo aktywnie redukuje godziny pracy na rzecz czasu wolnego. Mimo tego kraj ten i tak plasuje się na drugiej pozycji zaraz za Meksykiem.
Urlop i przerwy w pracy
W Polsce jeśli pracownik pracuje w ciągu doby co najmniej 6 godzin przysługuje mu przerwa w pracy w wymiarze 15-60 minut. Długość przerwy zależy już od regulaminu wewnętrznego pracodawcy. W większości krajów królują tzw. lunche, trwające od 30 minut aż do 2 godzin (Francja). Poza tym w krajach południowych Europy, takich jak Hiszpania, Włochy, Grecja, Chorwacja czy Malta, pracownicy nie obędą się bez sjesty.
Przerwa w pracy trwa tam od godziny do czterech godzin, zależnie od zawodu i lokalnego zwyczaju. Zaczyna się zwykle około godziny 12 lub 13. Po powrocie do pracy należy jednak przepracować odpowiednią ilość godzin, która pozwoli wyrobić dzienną normę.
Urlop przysługujący osobie pracującej w Polsce na pełny etat to 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy. Za granicą wygląda to nieco inaczej. Na całym świecie istnieje ogrom zasad przyznawania urlopów pracownikom. W tabeli przedstawione są wybrane państwa.
Wymiar urlopu w wybranych krajach
Kraj |
Wymiar urlopu w skali roku |
Finlandia |
30 dni |
Francja |
30 dni (wraz z sobotami) |
Litwa, Rosja |
28 dni |
Wielka Brytania |
22 dni podstawy urlopu (+ 6 dni bank holidays), kolejne dni w zależności od ustaleń firmy i stażu pracy w danej firmie |
Polska |
20 dni – staż pracy < 10 lat |
Grecja |
25 dni – staż pracy = 10 lat u tego samego pracodawcy lub 12 lat u różnych pracodawców |
Norwegia |
25 dni |
Węgry |
uzależniony od wieku pracownika – minimum 20 dni, maximum 30 dni |
Hiszpania |
30 dni kalendarzowy lub 22 dni roboczych |
RPA |
21 następujących po sobie dni w roku (liczone wraz z weekendami) |
Niemcy |
20 dni |
Australia |
4 tygodnie |
Japonia |
20 dni – staż pracy > 10 lat |
Nowa Zelandia |
po roku pracy 4 tygodnie |
Korea Południowa |
19 dni – staż pracy = 10 lat |
USA |
brak płatnego urlopu |
Hong kong, Singapur |
14 dni – staż pracy = 10 lat |
Indie |
1 dzień za każde 20 dni pracy w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego (po przepracowaniu 240 dni lub więcej w roku kalendarzowym) |
Kanada |
2-6 tygodni – w zależności od prowincji |
Chiny |
5 dni – staż pracy > 1 rok < 10 lat |
Emerytura
Wiek emerytalny w Polsce, wydłużony do 67 roku życia, to wciąż temat kontrowersyjny i budzący wiele emocji, zwłaszcza że dla większości młodych Polaków na wypłacenie emerytury w przyszłości już teraz brakuje budżetu. Przyjrzyjmy się, jak sprawa emerytury wygląda w innych krajach.
System emerytalny w wybranych krajach
Kraj |
Wiek emerytalny [lata] |
źródło emerytury |
Polska |
kobiety – 60 mężczyźni – 65 |
ZUS, OFE |
Islandia |
67 |
|
Szwajcaria |
|
|
Szwecja |
61 – 67 |
|
Holandia |
65 |
|
Norwegia |
62-75 |
3 filary. Wysokość podstawowej emerytury wyliczana jest na podstawie wysokości składek oraz długości okresu ich opłacania. |
Bułgaria |
|
3 filary, z czego dwa są obowiązkowe. Wypłata środków zgromadzonych w pierwszym filarze zależna jest od wysokości zarobków i długości ubezpieczenia. Drugi filar to odpowiednik polskich powszechnych towarzystw emerytalnych. |
Grecja |
67 |
|
Chorwacja |
po reformie: 65 dla obu płci (stopniowe podwyższanie do 2030r.) |
|
Węgry |
62 lata i 6 miesięcy. po reformie: 65 (stopniowe podwyższanie do 2022r.) |
Do 2010 roku węgierski system emerytalny składał się z 3 filarów. Po reformie zostały dwa:
|
Włochy |
|
Aby otrzymać emeryturę, trzeba wykazać się co najmniej 20-letnim stażem ubezpieczeniowym. 3 filary:
|
Niemcy |
65 |
|
USA |
66 |
Social security – odpowiednik polskiego ZUS |
Jak świat długi i szeroki, tyle jest sposobów rozliczania czasu pracy czy naliczania emerytur pracownikom. Widoczna jest jednak wyraźna tendencja do braku wypłacalności systemu emerytalnego, z czym wiąże się widoczne w tabeli stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego w wielu krajach. W Polsce toczy się odwieczna dyskusja na temat ZUS, któremu oddajemy dużą część naszych zarobków, a nie możemy liczyć na nic w zamian.
Dlatego młodzi ludzie decydują się na prywatne fundusze oszczędnościowe. Wielu z nich porzuca stały etat i wybiera karierę freelancera, co jest w dzisiejszych czasach coraz bardziej popularną ścieżką zawodową.
Sytuację osób pracujących zdalnie bardzo poprawiają takie serwisy jak useme.eu, które pomagają w uregulowaniu kwestii formalnoprawnych (Urząd Skarbowy, podatek dochodowy) i gdzie można rozliczyć prace zdalną oraz bez zbędnych formalności wystawić fakturę bez zakładania firmy.