Praca na etacie ma swoje zalety, ale ma też sporo wad. Dlatego każdy pracownik na…
Masz dość pracy po godzinach w korpo, rzucasz etat, zostajesz freelancerem… i co dalej?
Praca na własny rachunek kusi elastycznymi godzinami pracy i swobodą działania. To również możliwość wyboru zleceń, przy których naprawdę chcesz pracować lub które pozwolą ci na rozwój w określonej dziedzinie.
Teraz pozostaje najważniejsza kwestia: jak pracować? W tej kwestii jedno jest pewne – zawsze na umowie. To, czy będzie to umowa o dzieło, własna firma czy kontrakt managerski zależy od ciebie.
Zanim jednak podejmiesz decyzję, warto poznać wszystkie za i przeciw każdego rozwiązania. Będzie ona miała ważne konsekwencje prawne i finansowe.
Opcje zatrudnienia freelancera-specjalisty IT
Przede wszystkim musisz pamiętać, że stawka, którą oferowano ci na umowie o pracę, nijak się ma do twojej stawki jako freelancera. Do tej pory to twój pracodawca dbał o płatny urlop i wszystkie składki – zdrowotne, ubezpieczeniowe i emerytalne. Więcej na temat „anatomii” zarobków pisaliśmy w tekście o skutecznym budżetowaniu freelancera.
Jako freelancer jesteś także odpowiedzialny za swoje bezpieczeństwo finansowe, dlatego od początku zaplanuj osobne „fundusze”: urlopowy, składkę na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, oszczędności na emeryturę i indywidualne ubezpieczenie. Pozwoli ci to zachować bezpieczeństwo i stabilność finansową w pracy na zlecenie.
To wszystko będzie miało wpływ na wysokość twojej stawki. O tym, czy lepiej rozliczać się w oparciu o stawkę godzinową czy za projekt pisaliśmy tu. Możesz także sprawdzić, jak obliczyć swoją stawkę.
Jakie formy zatrudnienia możesz wybrać jako freelancer?
1. Własna działalność gospodarcza
Własna firma to często rozwiązanie, na które freelancerzy decydują się „intuicyjnie”. Prowadzenie działalności gospodarczej daje niezbędną podstawę prawną do legalnego wykonywania zleceń i rozwiązuje kwestie zawierania umów cywilnoprawnych (umowa zlecenia, umowa o dzieło).
Własna firma oznacza konieczność prowadzenia rachunków – tu z pomocą przychodzą liczne biura rachunkowe, które za stałą opłatą zajmą się kwestiami podatkowymi.
Pamiętaj także, że prowadzenie firmy nie zwalnia cię z obowiązku płacenia podatków i składek. Są to składki emerytalna (około 120 zł), rentowa (ok. 50 zł), zdrowotna (ok. 300 zł) i ubezpieczeniowa (ok. 10 zł, stawka ustalana jest indywidualnie, wynosi od 0,7% do 3,60% twojego dochodu).
Dobrowolna jest tylko składka na ubezpieczenie chorobowe (ok. 15 zł), jednak nie warto z niej rezygnować: gwarantuje ona płatne L4. Nie wszyscy muszą także płacić składkę na Fundusz Pracy.
Całość wszystkich składek ZUS dla początkujących przedsiębiorców zamyka się w kwocie ok. 500 zł. Więcej o składkach ZUS dla nowych firm przeczytasz tu.
Jeśli twoja firma utrzyma się na rynku przez więcej niż dwa lata, rozpoczniesz płacenie pełnych składek ZUS – to koszt około 1100 zł.
Jaki typ działalności wybrać – z VATem czy bez?
Pamiętaj, że oprócz składek na ZUS czeka cię także płacenie podatków: najważniejszy będzie tu podatek dochodowy, a więc ten sam, który płaciłeś jako osoba zatrudniona na etacie.
Istnieje również drugi podatek, który dotyczy przedsiębiorców: to VAT, podatek od wartości dodanej.
Domyślnie wszystkie firmy są zwolnione z VAT, chociaż czasem warto z tego zwolnienia zrezygnować, szczególnie jeśli masz wysokie koszty prowadzenia działalności i opłacalne jest dla ciebie kupowanie towarów w cenie netto. Bycie płatnikiem VAT umożliwia także wystawianie faktur VAT zamiast rachunków.
O tym, czy bardziej opłaca ci się zakładać firmę, czy pracować na zlecenie, przeczytasz w raporcie “Od jakiego wynagrodzenia opłaca się zakładać firmę w Polsce?”.
2. Faktura bez firmy w Useme.eu
To forma pośrednia między prowadzeniem własnej działalności a pracą w oparciu o umowy cywilnoprawne.
Useme.eu to platforma stworzona z myślą o freelancerach, którzy nie chcą zakładać własnej firmy lub nie są płatnikami VAT, ale ze względu na wygodę klientów chcą rozliczać się za pomocą faktur.
Serwis jest w pełni legalny. Useme zawiera z tobą umowę o dzieło i odprowadza za ciebie podatek do Urzędu Skarbowego, a twojemu klientowi wystawia fakturę VAT. Przez Useme możesz rozliczyć zarówno polskie, jak i zagraniczne zlecenia.
Koszt to prowizja wysokości 5% od wartości umowy.
3. Umowa cywilnoprawna
W tej kategorii mieszczą się umowy zlecenia i o dzieło. Różni je przede wszystkim charakter prac: w umowie zlecenia ważny jest czas i staranie, jakie poświęcasz na realizację pracy, z kolei w umowie o dzieło ważniejszy jest rezultat oraz autorski, indywidualny charakter pracy.
W praktyce oznacza to, że jako dzieło rozliczysz na przykład stworzenie autorskiego programu, aplikacji czy strony, a jako zlecenie – kilkumiesięczne uczestnictwo w międzynarodowym projekcie i pracę pod nadzorem w określonych godzinach.
Różnice między umową o dzieło a zlecenia dotyczą także kwestii finansowych i podatków. Umowa o dzieło pozwala na obniżenie podatków dzięki przekazaniu praw autorskich do wykonanej pracy.
Przekazanie praw autorskich ma wpływ na koszt uzyskania przychodu (to 20% lub 50% wartości zlecenia), a przez to na wysokość podatku dochodowego. Umowa o dzieło nie jest natomiast obciążona żadnymi składkami ZUS – od ciebie zatem zależy, jak będziesz się ubezpieczał i odkładał na emeryturę.
W umowie zlecenia również możesz skorzystać z przekazania praw autorskich, ale nie wpłyną one na koszt uzyskania przychodu ani na wysokość podatku – pozostanie on na stałym poziomie 18%. Umowy o dzieło są za to obłożone składką na ubezpieczenie zdrowotne. Zawarcie umowy o dzieło daje ci zatem prawo do nieodpłatnego korzystania z opieki zdrowotnej w czasie trwania tej umowy.
4. Kontrakt managerski
To rozwiązanie przede wszystkim dla osób na wysokich stanowiskach kierowniczych, których wiedza, doświadczenie czy znajomość branży przełożą się na wartość przedsiębiorstwa. W praktyce oznacza to, że osoba zatrudniona na kontrakt managerski staje się odpowiedzialna za wyniki firmy. W parze z tym idą większe niż w przypadku szeregowych pracowników uprawnienia.
Z prawnego punktu widzenia kontrakt managerski jest cywilnoprawną umową o pracę: wszystkie kwestie prawne reguluje tu Kodeks cywilny a nie Kodeks pracy. Jest to swego rodzaju wypadkowa między potrzebami pracodawców (niższe koszty zatrudnienia) a oczekiwaniami pracownika (elastyczne warunki pracy).
Co z podatkami? Wszystko zależy od wysokości i typu wynagrodzenia. W kontraktach managerskich można spotkać kilka rozwiązań: od stałej pensji plus premii typu success fee do wynagrodzenia obliczanego na podstawie wzrostu wartości firmy lub jej obrotów, za które odpowiada manager.
Niezależnie od typu kontraktu manager sam odprowadza składki ZUS od swojego wynagrodzenia.
Podobnie jak w przypadku innych umów cywilnoprawnych, kontrakt managerski nie gwarantuje płatnych urlopów i zwolnień chorobowych. W porównaniu do umowy o pracę pozwala on na znacznie większą swobodę w zakresie godzin i miejsca wykonywania obowiązków zawodowych.
Formy zatrudnienia dla programistów freelancerów – podsumowanie
Etat nie jest jedyną dostępną formą pracy dla programistów. Jeśli szukasz sposobu na to, aby mieć większą swobodę w wyborze zleceń i chcesz zacząć pracę na własny rachunek, zastanów się, jaka forma będzie dla ciebie korzystna.
Złożenie własnej firmy jest popularnym rozwiązaniem, ale – jak pokazuje wspomniany wyżej raport Useme.eu – nie dla każdego jest jednakowo korzystne. Zanim założysz działalność, oblicz dokładnie koszty utrzymania firmy i sprawdź, czy opłaca ci się być płatnikiem VAT, aby wystawiać faktury.
Alternatywą dla działalności gospodarczej jest praca na umowach cywilnoprawnych i wystawianie faktury bez firmy za pomocą Useme. Dzięki temu rozwiązaniu nie musisz utrzymywać własnej firmy, ale nadal możesz rozliczać się z klientami jako B2B.
