Freelancer: wszechstronność czy specjalizacja?

Zdarza ci się, że kiedy przeglądasz zlecenia, łapiesz się na myśli, że niewiele z nich wymaga kompetencji i umiejętności, jakie posiadasz, a do realizacji większości potrzebna jest zupełnie obca ci wiedza?
W naturalny sposób rodzi to pytanie, na czym lepiej się skoncentrować: specjalizacji w jednej dziedzinie, czy jednak na wszechstronności, nawet kosztem jakości?

Przed tym pytaniem staje każdy programista, grafik, fotograf czy copywriter. Kwestia ta nie jest obojętna również freelancerom z większym stażem. Konkurencja na rynku w połączeniu ze zmieniającymi się trendami motywuje do podnoszenia kompetencji i dalszej nauki.

Wszechstronny czy specjalista – dlaczego warto się zdecydować?

Przed wyborem między zdobywaniem wiedzy na każdy „freelancerski” temat, a wąską specjalizacją stają w zasadzie wszyscy programiści, graficy czy copywriterzy pracujący na własny rachunek. Nie ma znaczenia, czy wybierzesz pracę w agencji, zaangażujesz się w start-up czy wybierzesz karierę freelancera.

Każda dziedzina freelancingu to olbrzymia gałąź wiedzy. Nawet osoby niezwiązane z nim bezpośrednio na stwierdzenie „Jestem projektantem” zapytają, czym dokładnie się zajmujesz. Infografiki? Strony www? DTP i typografia? A może ilustracja i malarstwo cyfrowe?

Większość freelancerów zaczyna od jednej wybranej dziedziny, na której się koncentruje. Ścieżki zawodowe dzielą się właśnie na tym etapie: jedni osiągną mistrzostwo w swoim „pierwszym wyborze”, w innych budzi się zawodowa ciekawość innych gałęzi rynku, w których mogą znaleźć dla siebie niszę. Zajmujesz się projektowaniem grafiki www? W naturalny sposób zaczynasz się więc interesować UX i kodowaniem.

Co wszechstronność daje freelancerowi?

Pierwszą zaletą, która przychodzi na myśl w kontekście wszechstronności freelancera jest oczywiście łatwość, z jaką się sprzedaje.
Im większy zasób wiedzy i umiejętności, tym większa szansa, że zestaw kompetencji będzie pokrywał się z tym, czego oczekuje zleceniodawca. Masz zatem szansę przyciągnąć zleceniodawców i pojedynczymi kompetencjami, i konkretną ich kombinacją – a to może zapewnić ci ciągłość zleceń.

Jest to także szansa na zdobycie klientów, którzy chcą zlecać zestaw prac jednej osobie, aby zaoszczędzić czas na budowanie całego zespołu. Może się zatem okazać, że zamiast stać się częścią teamu pracującego nad projektem, zostaniesz jego głównym wykonawcą.
Szeroki wachlarz kompetencji sprawi również, że łatwiej ci będzie dostosować swój profil do oczekiwań klienta i jego potrzeb.

Na co musi uważać wszechstronny freelancer?

Nie oznacza to jednak, że wszechstronność ma same zalety. Stare powiedzenie o łapaniu stu srok za ogon okazuje się trafne również w przypadku freelancerów.

Owszem, spory zasób wiedzy i możliwości technicznych może zapewnić ci stał dopływ zleceń – ale każdy z nas ma jednak swoje granice. Przeciążenie pracą odbija się na jej jakości, a w ostateczności prowadzi do wypalenia zawodowego.

Dodatkowo praca nad kilkoma projektami, z których każdy ma diametralnie różną specyfikę (np. nad grafiką na stronę www i składem magazynu) wymaga doskonałej organizacji i zarządzania zarówno czasem, jak i samą pracą.
Jeśli czujesz, że planowanie nie jest twoją najmocniejszą stroną, ryzykujesz wpadki, opóźnienia i niepotrzebny stres.

Freelancer-specjalista i jego zalety

Po tym wszystkim zaczynasz się zastanawiać, czy masz jakieś zalety specjalizując się tylko w jednej dziedzinie?

Pierwszą z nich jest gruntowna wiedza. W każdej dziedzinie, nie tylko wśród freelancerów, doświadczenie i know-how to największe atuty. Nic zatem dziwnego, że w ogłoszeniach o pracę etatową zleceniodawcy umieszczają wymagania dotyczące minimalnego stażu i doświadczenia. Podobnie wśród freelancerów większe szanse na zlecenie mają ci z większym doświadczeniem i bogatszym portfolio.

Duży staż w jednej dziedzinie przekłada się także na produktywność i łatwość, z jaką wykonujesz zlecenia z danego obszaru. Specjalizacja pomaga również zachować rytm pracy: możesz włączyć nowe dodatkowe zadania do planu pracy, nie tracąc koncentracji.

Twoje doświadczenie i umiejętności oczywiście da się wycenić – i są to stawki odpowiednio większe niż w przypadku początkujących freelancerów, niezależnie od tego, co wpisali w swoje CV i co dodali do portfolio.
Jeden błyskotliwy projekt nie gwarantuje, że kolejny będzie równie udany, ale jeśli twoje portfolio składa się z kilkunastu równie dobrych prac, twoja wartość wzrasta.

Na co powinni uważać specjaliści?

Wąska specjalizacja ma również pewne minusy.
Największym są ograniczone możliwości. Klient, który chce zlecić kompleksową usługę, może szukać kogoś mniej doświadczonego, ale biegłego kilku dziedzinach – na przykład projektowaniu stron www i przygotowania do druku materiałów reklamowych lub tworzenia grafik na stronę oraz zakodowania landing page.

W praktyce oznacza to, że jeśli chcesz utrzymać swoją konkurencyjność również w większych zleceniach, które wymagają szerszych kompetencji, musisz korzystać ze zlecania prac podwykonawcom. Nie trzeba dodawać, że jest to rozwiązanie obciążone pewnym ryzykiem, które generuje również dodatkowe koszty. Nie masz na przykład pełnej kontroli nad jakością dostarczanej pracy, którą przecież firmujesz swoim nazwiskiem.

Wąska specjalizacja może również ograniczyć twój rozwój zawodowy i biznesowy. W karierze freelancera przychodzi moment, w którym zaczynamy szukać nowych dróg rozwoju i sposobów na zwiększenie dochodu.
Freelancer, który dysponuje szerokim wachlarzem kompetencji, rozwijając działalność może bazować na swojej wiedzy i doświadczeniu. Ktoś o wąskiej specjalizacji będzie potrzebował pomocy z zewnątrz.

Freelancer: wszechstronność czy specjalizacja? – podsumowanie

Które rozwiązanie jest lepsze dla ciebie? Wiele zależy tu od twoich ambicji i planów na przyszłość, jak również od tego, w której „opcji” czujesz się lepiej.
Jeśli jesteś z natury ciekawy i lubisz się uczyć, za to trzymanie się jednej dziedziny przeraża cię monotonią, możesz uczynić z tego swój atut. Podobnie freelancerzy, których cieszy możliwość zgłębiania jednej konkretnej dziedziny, również mają szanse znaleźć dla siebie odpowiednią niszę.

Jakie są twoje doświadczenia? Jesteś specjalistą czy wciąż szukasz nowych obszarów, na których możesz się twórczo realizować? Daj znam znać w komentarzach!